سیاست خارجی ترکیه با کمال قلیچدار اوغلو چگونه خواهد بود؟

انتخابات ریاست جمهوری ترکیه قرار است 14 مه (24 اردیبهشت) برگزار شود و نظرسنجی‌ها حاکی از آن است که رقابت تنگاتنگی میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور و رهبر حزب حاکم عدالت و توسعه، با کمال قلیچدار اوغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق و راس ائتلاف ششگانه موسوم به اتفاق ملی، در جریان است. با توجه به دو دهه رهبری اردوغان، سیاست‌های او کمابیش برای همگان روشن است، اما کمتر کسی درباره نگرش‌های مخالفان دولت اطلاعی دارد. فارن پالیسی در مطلبی به سیاست های احتمالی کمال قلیچدار اوغلو پرداخته است که در این مطلب مواضع او و ائتلافش را در رابطه با سیاست خارجی می خوانیم.

وقتی صحبت از سیاست خارجی به میان می‌آید، اتفاق ملت می‌گوید که به سیاست خارجی فعال ترکیه پایان می‌دهد، که توبیخ ضمنی یکی از اعضای آن -داود اوغلو، وزیر خارجه اردوغان است- و اعلام می‌کند که «محاسبات سیاسی داخلی و رویکرد‌های ایدئولوژیک» دیگر به عنوان عوامل موثر بر سیاست خارجی نخواهند بود. مشخص نیست که ائتلاف با این سخنان چه کسی را فریب می‌دهد، اما این سخنان مزخرف است و با نحوه تلاقی سیاست داخلی و سیاست خارجی در تضاد است.

اتفاق ملت می‌خواهد روند الحاق به اتحادیه اروپا را از سر بگیرد و ترکیه را به تبعیت از تصمیمات دادگاه اروپایی حقوق بشر متعهد کند. این ائتلاف همچنین می‌گوید که برای بازگشت به برنامه تولید مشترک جنگنده تهاجمی اف-35، ابتکاراتی را اتخاذ خواهد کرد، احتمالاً با بازگرداندن سامانه‌های پدافند هوایی اس-400 به روسیه، اما به آن متعهد نمی‌شود. دولت ترکیه برای خرید 100 فروند از این جنگنده برنامه ریزی کرده و بخشی از کنسرسیوم بین المللی ساخت این جنگنده بود، اما با اضافه شدن سامانه روسی به زرادخانه ترکیه، آمریکا هم فروش و مشارکت آنکارا در این برنامه را متوقف کرد.

در عین حال، قلیچدار اوغلو خواهان عادی سازی روابط با حکومت بشار اسد، رئیس جمهور سوریه است. اردوغان نیز به سمت عادی سازی روابط با اسد حرکت کرده است، اما این اقدام تنها در پاسخ به فشار مخالفان دولت است که در طول درگیری‌های سوریه طرفدار اسد بودند. هیچ کس نباید تعجب کند که در صورت پیروزی قلیچدار اوغلو، دمشق مقصد یکی از اولین سفر‌های او به عنوان رئیس جمهور باشد.

همچنین، ائتلاف اعلام کرده است که «هدف حفاظت از حقوق به دست آمده جمهوری ترک قبرس شمالی را دنبال خواهد کرد»، جایی که از جامعه جهانی فقط ترکیه آن را به رسمیت می‌شناسد. این موضوع مطمئناً روابط آنکارا با اتحادیه اروپا را پیچیده می‌کند، زیرا به نظر می‌رسد که آنکارا خواستار ادامه اشغال و تقسیم احتمالی یک کشور عضو اتحادیه اروپا است.

جالب اینجاست که در اتفاق ملت نامی از ایالات متحده برده نمی‌شود. این امر احتمالاً به این دلیل است که ترک‌ها مدت‌ها دیدگاه منفی آشکاری نسبت به سیاست خارجی آمریکا داشته‌اند. این پدیده‌ای است که سیاستمداران ترکیه از جمله قلیچدار اوغلو آن را تقویت و گسترش داده اند، زیرا از آن سود سیاسی می‌برند. در جمع خصوصی، آن‌ها ممکن است همه چیز‌های درست را به طرف مقابل آمریکایی بگویند، اما نمی‌توانند در برابر حمله علنی به ایالات متحده مقاومت کنند. قابل توجه است که قلیچدار اوغلو در 10 سال گذشته دو بار از واشنگتن بازدید کرده است. در هر دو بار، می شد احساس کرد او سعی دارد سفر خود را کم اهمیت جلوه دهد یا حتی از مطبوعات ترکیه و مخالفانش پنهان کند. این دیدار‌های پنهانی نشان دهنده روشی است که قلیچدار اوغلو احتمالاً مهم‌ترین رابطه آنکارا را اداره می‌کند و برای روابط دوجانبه مناسب نیست.

سیاست خارجی ترکیه با کمال قلیچدار اوغلو چگونه خواهد بود؟