شوک اروپایی به بازارهای نفت جهان

سران اتحادیه اروپا توافق کردند واردات نفت از روسیه را تا پایان سال 2022 به میزان 90 درصد کاهش دهند و به این ترتیب، بن‌بستی که با مجارستان بر سر تحریم نفت روسیه داشتند را حل کردند.

اورزولا فن در لاین، رئیس کمیسیون اروپا روز جاری گفت: سران اتحادیه اروپا در خصوص اصل ممنوعیت واردات نفت روسیه به توافق رسیدند. وی پس از نشست اتحادیه اروپا در بروکسل به خبرنگاران گفت: بسیار خرسندم که سران اروپایی موفق شدند در خصوص ششمین بسته تحریمها به توافق برسند. اکنون دیگر شورای اروپا می‌تواند ممنوعیت 90 درصد از واردات نفت روسیه را تا پایان سال نهایی کند. این گام مهمی به جلو است. به زودی به مسئله 10 درصد باقی مانده از واردات نفت روسیه که از طریق خط لوله وارد می شود، بازخواهیم گشت.

چارلز میشل، رئیس شورای اروپا در توییتی در پایان نشست دو روزه 27 رهبر اتحادیه اروپا، اعلام کرد اتحادیه اروپا با پایان دادن به واردات نفت دریابرد از روسیه موافقت کرد. این اقدام شامل بیش از دو سوم از واردات نفت از روسیه می‌شود و منبع عظیم تامین مالی ماشین جنگی پوتین را قطع می کند. فشار حداکثری روی روسیه برای پایان دادن به جنگ در اوکراین وجود دارد.

یک سوم باقی مانده واردات نفت اتحادیه اروپا از روسیه از طریق خط لوله دروژبا انجام می گیرد اما لهستان و آلمان قصد دارند خرید نفت را تا پایان امسال متوقف کنند که به معنای توقف 90 درصد از خرید نفت از روسیه است.

خبر این ممنوعیت باعث شد بهای معاملات نفت حمایت شود و نفت برنت برای تحویل در اوت در ابتدای معاملات روز جاری تا مرز 118 دلار در هر بشکه صعود کند. نفت برنت از 16 مارس که به 96 دلار و 93 دلار در هر بشکه صعود کرده بود، حدود 26 درصد رشد قیمت نشان می دهد. این رشد قیمت تحت تاثیر حمله نظامی روسیه به اوکراین روی داده است که مجموعه گسترده ای از تحریمهای اروپا و سایر کشورهای غربی علیه مسکو را به دنبال داشته است.

روسیه احتمالا چین و هند را مشتری نفت خود خواهد دید زیرا چین با بازگشایی اقتصاد پس از برداشتن قرنطینه‌های کرونایی، تقاضای بیشتری برای سوخت خواهد داشت و هند به دنبال کاهش هزینه‌های واردات نفت است.

 تاکنون روسیه توانسته است نفت را بدون این که حجم آن تغییر چندانی نسبت به زمان پیش از آغاز جنگ در اوکراین داشته باشد، صادر کند. حتی شرکت مشاوره کالای کپلر برآورد کرده است که صادرات نفت روسیه در ماه مه ممکن است به بالاترین میزان از اکتبر سال 2019 صعود کند. پیش بینی می‌شود صادرات روسیه در ماه مه به 5.09 میلیون بشکه در روز در مقایسه با 5.10 میلیون بشکه در روز در اکتبر سال 2019 برسد.

تغییر خریداران هم اکنون هم به خوبی قابل مشاهده است. صادرات روسیه به چین 1.04 میلیون بشکه در روز تخمین زده شده است که بالاتر از 937 هزار بشکه در روز در آوریل است. صادرات به هند هم به 853 هزار بشکه در روز می‌رسد که کمتر از رکورد 1.09 میلیون بشکه در روز است اما بسیار بالاتر از 57 هزار بشکه در روز در ژانویه است.

شرکت کپلر صادرات دریابرد به اروپا را 2.23 میلیون بشکه در روز برآورد کرده که کمتر از 2.42 میلیون بشکه در روز در آوریل است و پایین‌ترین رقم ماهانه از ژوییه سال 2020 است که اوج قرنطینه کووید 19 بود.

چرخ فلک نفت

سوال بازارهای نفت این است که روسیه تا چه حد در یافتن خریداران جدید برای جایگزینی مشتریانش در اروپا موفق خواهد بود و حتی اگر خریدارهایی پیدا کند، آیا قادر خواهد بود از بنادر خود در اروپا محموله‌های نفت را در مسیرهای دریایی طولانی‌تر به آسیا ارسال کند.

تحلیلگران کالای بانک جی پی مورگان در یادداشتی در 25 مه نوشتند: اگر روسیه از تمامی ناوگان نفتکشهای خود استفاده کند، می‌تواند حداکثر 900 هزار بشکه در روز نفت به هند برساند اما احتمال دارد که هند حدود 500 هزار بشکه در روز نفت از روسیه وارد کند. خود ناوگان نفتکش هند اگر برای حمل نفت روسیه بسیج شود، می‌تواند 500 هزار بشکه در روز دیگر به واردات از روسیه از طریق کانال سوئز اضافه کند.

طبق یادداشت جی پی مورگان، شرکت COSCO چین ممکن است 1.8 میلیون بشکه در روز نفت روسیه را در مسیر سن پترزبورگ به شانگهای دریافت کند. با این حال این فرضیات بر مبنای هند و چین و استفاده روسیه از همه ظرفیت نفتکش که بعید است در واقعیت اتفاق بیافتد، مطرح است.

احتمالا چین و هند واردات نفت از روسیه را افزایش می دهند اما این واردات به حدی نخواهد بود که از دست رفتن بازار اروپایی را جبران کند.

یک سوال دیگر این است که اروپا چگونه جایگزینی برای نفت روسیه پیدا خواهد کرد زیرا پالایشگاههای اروپایی نفتی را می‌خواهند که مشابه گرید نفتی اورال باشد. این موضوع گریدهای نفتی مناسبی که می توانند جای نفت روسیه را بگیرند را محدود می‌کند.

بعضی از گریدهای نفتی از آنگولا و نیجریه و بعضی از گریدهای نفتی خاورمیانه کیفیت مشابه اورال را دارند که با چگالی API، 30.6 و میزان سولفور 1.48، یک نفت ترش مدیوم محسوب می‌شود.

بر اساس گزارش رویترز، تصمیم اتحادیه اروپا احتمالا باعث جابجایی جریانهای نفت جهانی می‌شود و احتمالا هزینه حمل و هزینه‌های دیگر را افزایش داده و نگرانیهای پیرامون امنیت عرضه را تشدید می‌کند.