حال بازار شب عید وخیم شد

افزایش بی‌رویه قیمت‌ها، نبود نظارت کافی بر بازار و پایین ماندن دستمزدها سبب شده است تا بسیاری از خانواده‌ها حتی برای خرید مایحتاج اولیه شب عید هم با مشکل مواجه شوند. زمانی خرید لباس نو، خرید خوراکی‌های مخصوص عید و آماده‌سازی خانه برای استقبال از سال جدید یک سنت دیرینه بود، اما حالا برای بسیاری از مردم به یک دغدغه و حتی آرزو تبدیل شده است.

کسبه بازار از نبود ثبات در قیمت‌ها و نوسانات شدید گلایه دارند و معتقدند که در چنین شرایطی نه فقط مردم قدرت خرید ندارند، بلکه فروشندگان هم ضرر می‌کنند. بسیاری از آن‌ها مجبور شده‌اند اجناس خود را زیر قیمت بفروشند و یا حتی به دلیل ناتوانی در پرداخت بدهی‌ها، بخش بزرگی از سرمایه‌های خود را از دست بدهند .

رکود بازار شب عید در قزوین نشان‌دهنده مشکلات عمیق‌ اقتصادی است. از یک سو، تورم و افزایش قیمت‌ها سبب کاهش قدرت خرید مردم شده، و از سوی دیگر، هزینه‌های بالای اجاره مغازه‌ها و نوسانات شدید قیمت‌ها، کسبه را تحت فشار قرار داده است.

کسادی شدید بازار و کاهش فروش کسبه

یکی از مغازه‌داران بازار قزوین که در راسته اصلی آن، مانتو فروشی دارد، درباره شرایط بحرانی بازار و افت فروش می‌گوید: در گذشته، بازار شب عید شور و هیجان خاصی داشت و مردم از چند ماه قبل برای خرید عید اقدام می‌کردند. آن زمان، روزهای جمعه هم بازار باز بود و ما برای پاسخگویی به مشتریان مجبور می‌شدیم ساعات طولانی کار کنیم، اما حالا حتی 2 هفته مانده به عید، خبری از مشتریان نیست.

در گذشته، تعزیرات برای نظارت بر قیمت‌ها و کنترل بازار به مغازه‌ها سرکشی می‌کرد، اما اکنون تا زمانی که شکایتی ثبت نشود، نظارتی انجام نمی شود. از طرف دیگر، برخلاف هزینه اجاره مغازه‌ها که به‌شدت افزایش یافته، فروش نسبت به گذشته کاهش چشمگیری داشته است.این فروشنده به مشکل نوسان شدید قیمت‌ها اشاره می‌کند و می‌افزاید: قیمت‌ها هفتگی تغییر کرده است و ادامه دارد مثلاً یک مدل مانتو را با قیمت مشخصی می‌خریم، اما وقتی برای خرید مجدد همان مدل مراجعه می‌کنیم، می‌بینیم که قیمت آن 180هزار تومان افزایش یافته و این در حالی است که پارچه و دوخت این مانتو ماه‌ها قبل انجام شده است و هیچ دلیل منطقی برای این افزایش ناگهانی قیمت وجود ندارد. متأسفانه، نبود نظارت بر تولید و عرضه سبب شده است که قیمت‌ها بی‌دلیل افزایش یابد .

وی ادامه می‌دهد: در گذشته افزایش قیمت‌ها منطقی‌تر بود و در بازه‌های فصلی اتفاق می‌افتاد، اما حالا این تغییرات به‌صورت روزانه یا هفتگی رخ می‌دهد. این نوسانات شدید سبب شده است که نه کسبه بتوانند برنامه‌ریزی‌های درستی داشته باشند و نه مشتریان قدرت خرید کافی داشته باشند. سرمایه‌های ما در انبارها خوابیده است و هر روز ارزش آن کمتر می‌شود!  یکی دیگر از مغازه‌داران با اشاره به این که در گذشته تعزیرات حکومتی بیشتر به فروشگاه‌ها سرکشی و برعملکرد آن‌ها نظارت می‌کرد، می‌افزاید: در دهه‌های 70 و 80، از 3 ماه مانده به عید، بازار پررونق بود و حتی جمعه‌ها مغازه‌ها باز بودند. اما حالا تا 2 هفته مانده به سال جدید هم خبری از خریداران نیست.

یکی از فروشندگان کفش در راسته کفش فروشان بازار بزرگ قزوین هم با اشاره به افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها می‌گوید: کفشی که یک ماه پیش 498هزار تومان خریدم، حالا برای خرید مجدد آن باید 685هزار تومان بپردازم. در حالی که در سال‌های گذشته افزایش قیمت‌ها تا حدی قابل پیش‌بینی بود، اکنون قیمت‌ها به‌طور ناگهانی و در بازه‌های کوتاه‌مدت زمانی افزایش می‌یابد.

وی با ابراز نگرانی از رکود بازار شب عید ادامه می‌دهد: سال گذشته در این ایام حداقل روزی 14جفت کفش می‌فروختم، اما امروز که تقریبا به نیمه اسفند رسیده‌ایم، از صبح تا نیمه روز حتی یک فروش هم نداشته‌ام چرا که مردم قدرت خرید ندارند و این مسأله بازار را فلج کرده است.

یکی دیگر از فروشندگان کفش درباره تأثیر نظارت‌های سازمان تعزیرات حکومتی بر قیمت‌ها می‌گوید: هرچند بازرسان تعزیرات به بازار مراجعه می‌کنند، اما به دلیل افزایش مداوم قیمت‌ها از مرحله تولید، این نظارت‌ها تأثیر چندانی ندارد. برای مثال، هفته گذشته جنسی را خریداری کردم، اما حالا که برای خرید مجدد مراجعه کرده‌ام، 60هزار تومان گران‌تر شده است.

وی می‌افزاید: این بی‌ثباتی بازار و عدم نظارت بر قیمت‌ها، سبب سردرگمی کسبه و مشتریان شده است. اگر نظارت دقیق‌تری بر روند قیمت‌گذاری از تولید تا عرضه وجود داشته باشد، شاید بتوان تا حدی جلوی این افزایش افسارگسیخته قیمت‌ها را گرفت.

گلایه‌های مردم از گرانی‌ها و کاهش قدرت خرید

در این میان، کارگران و حقوق‌بگیران از همه بیشتر تحت فشار هستند. افزایش حقوق آن‌ها در برابر رشد افسارگسیخته قیمت‌ها ناچیز بوده و همین موضوع سبب شده است تا فاصله درآمد و هزینه‌های زندگی روزبه‌روز بیشتر شود.در عین حال عیدی 3میلیون تومانی بازنشستگان نمک بر زخم این قشر جامعه است که با این میزان عیدی و حقوق پایین و افزایش افسار گسیخته قیمت‌ها چگونه آجیل و شیرینی و میوه شب عید را برای استقبال از میهمانان خود تهیه کنند؟ مرتضی شفیعی، شهروند قزوینی که به همراه خانواده‌اش در بازار حضور دارد، از وضع اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم انتقاد می‌کند و می‌گوید: با مدرک کارشناسی مهندسی و 10سال سابقه کار، فقط 15میلیون تومان حقوق می‌گیرم. در حالی که قیمت تمامی کالاها طی سال چند بار افزایش می‌یابد، ولی حقوق کارگران و کارمندان ثابت مانده است. در این شرایط، خرید لباس نو و آماده شدن برای عید، بیشتر به یک رؤیا بدل شده است.

این شهروند ادامه می‌دهد: با این حقوق‌های ثابت و هزینه‌های بالا، خرید شب عید برای بسیاری از خانواده‌ها دشوار شده است. قبلاً برای عید حداقل چند دست لباس نو برای خود و فرزندانمان می‌خریدم، اما امسال حتی برای خرید یک دست لباس هم تردید دارم.

مردم مجبور شده‌اند اولویت‌های خود را تغییر دهند. ابتدا باید اجاره خانه پرداخت شود، بعد هزینه خوراک و مایحتاج روزانه تأمین شود و در نهایت اگر پولی باقی ماند، به فکر خرید لباس یا سایر کالاهای غیراساسی می‌افتیم. در این شرایط، خرید شب عید دیگر مثل گذشته برای مردم در اولویت نیست.علی خمسه، کارگر یک شرکت تولیدی، نیز از مشکلات معیشتی گلایه می‌کند و می‌گوید: هر بار که شرکت محصول جدیدی تولید می‌کند، قیمت آن نسبت به قبل افزایش می‌یابد، اما دستمزد کارگران به طور حداقلی بیشتر می‌شود. با این وضع، نمی‌دانیم چطور هزینه‌های زندگی، اجاره‌خانه و خرید شب عید را مدیریت کنیم.وی ادامه می‌دهد: تنها امیدمان به عیدی آخر سال بود که آن را هم از قبل خرج کردیم و با این شرایط، امیدی به آینده بهتر نداریم و نمی‌دانیم چطور باید زندگی را ادامه دهیم.

فعالان کارگری: افزایش حقوق پاسخگوی تورم نیست

عیدعلی کریمی، دبیر اجرایی خانه کارگر استان قزوین، هم با اشاره به مشکلات کارگران می‌گوید: اگر حتی 200درصد هم حقوق کارگران افزایش یابد، باز هم از سبد معیشت 24میلیون تومانی عقب هستیم. کارگران و بازنشستگان بیشترین فشار اقتصادی را متحمل شده‌اند و انتظار دارند مسئولان برای حل مشکلات معیشتی آن‌ها گام‌های جدی بردارند.در کنار تمام این مشکلات، نبود نظارت کافی بر قیمت‌گذاری و مدیریت بازار هم مزید بر علت شده است. برخی از کسبه معتقدند که اگر نظارت دقیق‌تری بر قیمت‌ها وجود داشت، شرایط این‌گونه بحران نمی‌شد .

یکی از بازاریان در این باره می‌گوید:زمانی که نظارت بر بازار وجود داشت، قیمت‌ها کنترل می‌شد و ثبات بیشتری داشتیم. اما حالا، قیمت‌ها کاملاً سلیقه‌ای تعیین می‌شوند. برخی از تولیدکنندگان و عمده‌فروشان بدون دلیل خاصی قیمت کالاهای خود را افزایش می‌دهند، و چون نظارتی بر آن نیست، ما هم مجبور می‌شویم با قیمت بالاتر خرید کنیم و در نتیجه، مشتریان ما نیز تحت فشار قرار می‌گیرند. این چرخه معیوب سبب شده است که نرخ تورم به‌شدت افزایش پیدا کند و هیچ راهکاری هم برای مهار آن وجود نداشته باشد.