حمید رضا اسکندری - مهاجرت پزشکان و پرستاران ایرانی به خارج از کشور، روندی است که در سال‌های اخیر شدت گرفته و به یکی از دغدغه‌های جدی حوزه سلامت تبدیل شده است. این پدیده نه‌تنها نظام درمانی کشور را با چالش‌های فراوانی مواجه کرده، بلکه پیامدهای اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی نیز به دنبال دارد.
دلایل متعددی در تصمیم پزشکان و پرستاران برای ترک کشور مؤثر است که می‌توان آن‌ها را در چند دسته کلی بررسی کرد:
1. شرایط اقتصادی و معیشتی: یکی از اصلی‌ترین دلایل مهاجرت، عدم تناسب درآمد و هزینه‌های زندگی است. پزشکان و پرستاران در ایران، به‌ویژه در بخش دولتی، با دستمزدهای پایین و فشارهای مالی زیادی روبه‌رو هستند. درحالی‌که کشورهای دیگر با ارائه حقوق و مزایای جذاب، انگیزه مهاجرت را افزایش می‌دهند.
2. فرسودگی شغلی و فشار کاری: حجم بالای بیماران، کمبود نیروی انسانی، شیفت‌های طولانی و شرایط کاری دشوار، باعث خستگی و نارضایتی گسترده در میان کادر درمان شده است. این فشار کاری در دوران همه‌گیری کرونا بیش‌ازپیش نمایان شد و بسیاری از پرستاران و پزشکان را به فکر مهاجرت انداخت.
3. نبود امنیت شغلی و اجتماعی: عدم وجود حمایت‌های لازم از کادر درمان، تبعیض در پرداخت‌ها، سخت‌گیری‌های بیمه‌ای و نبود آینده‌ای مطمئن، از دیگر عواملی است که بسیاری از متخصصان را به خروج از کشور سوق می‌دهد.
4. محدودیت‌های آموزشی و پیشرفت حرفه‌ای: بسیاری از پزشکان و پرستاران، فرصت‌های آموزشی و پژوهشی محدودی در کشور دارند و احساس می‌کنند که امکان رشد و توسعه مهارت‌هایشان در کشورهای دیگر بیشتر است. این مسئله، به‌ویژه در میان پزشکان متخصص و نخبگان حوزه سلامت، انگیزه خروج از کشور را تقویت می‌کند.
مهاجرت گسترده پزشکان و پرستاران، به‌طور مستقیم و غیرمستقیم، پیامدهای زیادی برای نظام سلامت کشور دارد:
کمبود نیروی متخصص: خروج تعداد زیادی از پزشکان و پرستاران باعث کمبود نیروی انسانی در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی می‌شود، که این مسئله می‌تواند کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی را کاهش دهد.
افزایش فشار کاری بر کادر درمان باقی‌مانده: با کاهش تعداد پزشکان و پرستاران، فشار کاری بر افرادی که در داخل کشور می‌مانند، بیشتر می‌شود، که این خود می‌تواند به افزایش نارضایتی و مهاجرت بیشتر منجر شود.
افزایش هزینه‌های درمانی: کمبود نیروی متخصص می‌تواند موجب افزایش هزینه‌های درمان برای بیماران شود، زیرا کمبود عرضه خدمات پزشکی، هزینه‌ها را بالا می‌برد.
ضعف در سیستم درمانی و افزایش نارضایتی مردم: کاهش کیفیت خدمات درمانی در نهایت باعث نارضایتی عمومی و بی‌اعتمادی مردم به سیستم بهداشت و درمان کشور خواهد شد.
برای مقابله با این بحران، ضروری است که سیاست‌گذاران و مسئولان نظام سلامت راهکارهای مؤثری را در پیش بگیرند:
1. افزایش حقوق و مزایای کادر درمان: بهبود شرایط مالی پزشکان و پرستاران، از طریق افزایش دستمزدها، پرداخت پاداش‌های ویژه و ارائه تسهیلات رفاهی، می‌تواند انگیزه آن‌ها برای ماندن را افزایش دهد.
2. اصلاح شرایط کاری: کاهش فشار کاری، تأمین نیروی انسانی بیشتر، بهبود محیط کار و ایجاد فرصت‌های رشد شغلی، از جمله اقداماتی است که می‌تواند از فرسودگی شغلی کادر درمان بکاهد.
3. افزایش امنیت شغلی و اجتماعی: ارائه بیمه‌های جامع، کاهش تبعیض‌ها و بهبود شرایط استخدام، می‌تواند پزشکان و پرستاران را به ادامه فعالیت در کشور امیدوار کند.
4. تقویت فرصت‌های آموزشی و پژوهشی: ایجاد زمینه‌های پژوهشی، فرصت‌های مطالعاتی و امکان تعامل با مجامع علمی بین‌المللی، انگیزه متخصصان را برای ماندن افزایش خواهد داد.
5. ایجاد مشوق‌های ماندگاری: اعطای وام‌های کم‌بهره، امتیازات ویژه برای خرید مسکن، تسهیلات استخدامی و سایر مزایا، می‌تواند تأثیر مثبتی بر کاهش نرخ مهاجرت داشته باشد.
در نهایت مهاجرت پزشکان و پرستاران، اگرچه یک پدیده جهانی است، اما در ایران به دلیل مشکلات ساختاری و اقتصادی، روندی نگران‌کننده به خود گرفته است. اگر اقدامات لازم برای بهبود شرایط معیشتی، کاری و حرفه‌ای کادر درمان انجام نشود، ممکن است در آینده نزدیک با بحران کمبود پزشک و پرستار مواجه شویم. حفظ سرمایه‌های انسانی حوزه سلامت، نیازمند توجه جدی و اتخاذ سیاست‌های کارآمد است؛ چراکه سلامت جامعه، مستقیماً به حضور و رضایت این افراد وابسته است.
.gif)
0 دیدگاه