یک سال حکومت طالبان در افغانستان چگونه گذشت؟

یک سال پیش، همزمان با خروج سریع نیرو‌های خارجی به رهبری آمریکا، طالبان به پایتخت افغانستان حمله کرد و بدون آنکه شاهد مقاومت خاصی از سوی ائتلاف آمریکایی یا نیروهای امنیتی افغانستان باشد، کابل را تسخیر کرد.

ذبیح الله مجاهد که در آن زمان سخنگوی طالبان بود، چندین وعده برای دولت جدید داد که «بی بی سی انگلیسی» به ارزیابی این وعده ها پرداخته است: 

رژیم قبلی طالبان، در دهه 1990، آزادی زنان را به شدت محدود کرد - و از زمان به دست گرفتن قدرت توسط طالبان در سال گذشته، دوباره یک سری محدودیت‌ها بر زنان اعمال شده است.

مقررات مربوط به پوشش و قوانین منع دسترسی به اماکن عمومی بدون قیم مرد اجرا شده است.

در ماه مارس، مدارس برای سال تحصیلی جدید بازگشایی شدند، اما طالبان وعده قبلی را کنار گذاشتند و دختران در حال حاضر اجازه ندارند وارد مقطع متوسطه شوند.

طالبان دلیل این تصمیم را کمبود معلمان زن و نیاز به تفکیک کردن امکانات ذکر کرده اند.

بر اساس گزارش سازمان ملل، این موضوع 1.1 میلیون دانش آموز را تحت تاثیر قرار داده و انتقادات گسترده بین المللی را برانگیخته است.

البته تحصیل در مقطع ابتدایی برای دختران مجاز شده است و برخی از دانشگاه‌های دولتی در ماه فوریه (بهمن) به روی مردان و زنان گشوده شدند.

 

بر اساس گزارش بانک جهانی، مشارکت زنان در نیروی کار پس از تسلط طالبان در تابستان گذشته کاهش یافته است. بین سال‌های 1998 و 2019 مشارکت زنان در نیروی کار از 15 درصد به 22 درصد افزایش یافت، با این حال، با اعمال محدودیت‌های بیشتر طالبان برای حضور زنان در خارج از خانه، درصد زنان شاغل در افغانستان به 15 درصد در سال 2021 کاهش یافت.

در گزارش عفو بین الملل در ماه ژوئیه آمده است که طالبان «حقوق زنان و کودکان» را در افغانستان تضعیف کرده است. این بیانیه بر آزار و شکنجه برخی از زنانی که در اعتراضات علیه محدودیت‌های جدید اعمال شده کرده بودند، تاکید کرد.

در ماه ژوئن، شورای امنیت سازمان ملل متحد گزارش داد که اقتصاد افغانستان از زمان تسلط طالبان در ماه اوت سال گذشته، 30 تا 40 درصد کوچکتر شده است.

ارزیابی نهاد رسمی که بر تلاش‌های بازسازی با کمک‌های اقتصادی آمریکا در افغانستان نظارت می‌کند، به این نتیجه رسید که اگرچه برخی کمک‌های بین‌المللی همچنان به این کشور سرازیر می‌شود، اما شرایط اقتصادی همچنان «وخیم» است.

تعلیق اکثر کمک‌های بین المللی و مسدود شدن دسترسی به ذخایر ارزی افغانستان پیامد‌های اقتصادی جدی برای این کشور داشته است.

طالبان برای جبران این مساله، به دنبال افزایش عواید مالیاتی و همچنین افزایش صادرات زغال سنگ که قیمت جهانی آن بیشتر شده، بوده است.

 

بودجه سه ماهه اعلام شده در ژانویه سال جاری نشان داد که طالبان بین سپتامبر تا دسامبر 2021 نزدیک به 400 میلیون دلار درآمد داخلی جمع آوری کرده است. اما کارشناسان درباره فقدان شفافیت و نحوه جمع کردن این مقدار پول ابراز نگرانی می‌کنند.

از دست دادن حمایت‌های بین المللی، چالش‌های امنیتی، مسائل مربوط به آب و هوا و تورم جهانی مواد غذایی، همگی در وخامت سریع وضعیت اقتصادی نقش داشته اند.

تعهد طالبان برای مقابله با کشت خشخاش یادآور سیاست آن‌ها در سال‌های دو دهه پیش است که قدرت را در اختیار داشتند و با موفقیت آن را اجرا کردند.

از تریاک برای تولید هروئین استفاده می‌شود - و افغانستان برای سالیان متمادی بزرگترین منبع تریاک در جهان بوده است.

در ماه آوریل امسال، طالبان کشت خشخاش را ممنوع اعلام کرد، اما هیچ داده مشخصی در مورد میزان موفقیت این ممنوعیت وجود ندارد. اگرچه، گزارش‌ها از برخی مناطق کشت خشخاش در ولایت هلمند در جنوب حاکی از آن است که طالبان کشاورزان را مجبور به تخریب مزارع خشخاش کرده اند.

یک گزارش رسمی ایالات متحده در ماه ژوئیه حاکی از آن است که اگرچه طالبان در معرض خطر از دست دادن حمایت کشاورزان و سایر افراد دخیل در تجارت مواد مخدر هستند، به نظر می‌رسد که به ممنوعیت مواد مخدر متعهدند.

 

با این حال، دکتر دیوید منسفیلد، کارشناس اقتصاد مواد مخدر افغانستان، اشاره می‌کند که تا زمان اعمال این ممنوعیت، محصول اصلی تریاک برداشت شده بود.

دکتر منسفیلد می‌گوید: «محصول برداشت دوم [سالانه] در جنوب غربی افغانستان معمولاً یک محصول کوچک است... بنابراین تخریب آن... تاثیر قابل توجهی نخواهد داشت.»

همچنین شایان ذکر است که تولید و ساخت مخدر‌های دیگر، مانند شیشه، رو به رشد بوده است، هرچند طالبان کاشت یک گیاه وحشی (افدرا) را که برای تهیه آن استفاده می‌شود ممنوع کرده است.

اگرچه نبردی که طالبان را به قدرت رساند تا حد زیادی پایان یافته است، اما بر اساس داده‌های سازمان ملل، بین اوت گذشته تا اواسط ژوئن سال جاری بیش از 2000 تلفات غیرنظامی (700 کشته و بیش از 1400 زخمی) در افغانستان گزارش شده است.

با این حال، این ارقام نسبت به سال‌های گذشته که درگیری در اوج خود بود، بسیار پایین است.

از اوت 2021 به بعد، حدود 50 درصد از تلفات به اقدامات گروه داعش خراسان نسبت داده شده است.

در ماه‌های اخیر، چندین حمله داعش به غیرنظامیان، به ویژه در مناطق شهری با مسلمانان شیعه یا سایر اقلیت‌ها، انجام شده است.

حضور سایر نیرو‌های ضد طالبان مانند جبهه مقاومت ملی (NRF) و جبهه آزادی افغانستان (AFF) نیز افزایش یافته است.

سازمان ملل در ماه ژوئن با اشاره به حداقل دوازده گروه مخالف طالبان که در کشور حضور دارند، گفت: «به طور کلی محیط امنیتی به شکل فزاینده‌ای غیرقابل پیش بینی می‌شود».

بر اساس گزارش سازمان ملل، نقض حقوق بشر، از جمله قتل، بازداشت و شکنجه‌های فراقانونی توسط طالبان نیز افزایش قابل توجهی داشته است.

این سازمان دست کم 160 قتل غیرقانونی مقامات دولتی و نیرو‌های امنیتی سابق را بین اوت 2021 تا ژوئن 2022 ثبت کرده است.